Tijdens de opleiding tot arts heeft iedere aios al een professionele vorming doorgemaakt, deze ingezette ontwikkeling krijgt een verdieping tijdens de opleiding tot psychiater.

Er worden specifieke eisen aan een goede psychiater gesteld. Zij moet goed contact kunnen maken met vrijwel iedere patiënt ook gedurende ernstige ziekteperioden. Dit contact is immers de basis voor de behandeling. Een psychiater moet op verschillende manieren kunnen communiceren en interveniëren. Daarnaast is het invoelend vermogen, wat de stoornis voor de cliënt betekent, welke gevolgen dit heeft voor zijn functioneren en zijn omgeving van groot belang. Tenslotte moet een psychiater kunnen reflecteren wat haar handelen voor effect heeft op de cliënt, zijn omgeving, het team en haarzelf. Als psychiater gebruik je jezelf, dus als een belangrijk instrument.

Communicatieve vaardigheden en reflecterend vermogen worden ontwikkeld door het opdoen van ervaring met verschillende cliënten populaties en door het veelvuldig begeleid reflecteren op handelen en gevoel. Hierdoor leer je als aios je eigen reactiepatronen en gevoeligheden kennen. Hieronder worden de specifieke leermomenten benoemd: